Mensen optimaal laten functioneren, zowel in hun werk als daarbuiten, dat is voor Oscar Markx (1948) waar zijn werk om draait. Toen hij dertien jaar geleden met zijn coaching-praktijk begon, vielen drie kwaliteiten samen die hem in hoge mate kwalificeren voor de rol van personal coach en sparring-partner; hij heeft langjarige ervaring als manager in de gezondheidszorg, een grote persoonlijke kennis van bedrijfsprocessen en reorganisaties en is als psychiater-psychotherapeut zeer thuis in de menselijke ziel. Bijna veertig jaar werkervaring combineert hij graag met gezond verstand. Honderden (top)mensen uit het bedrijfsleven en de non-profitsector hebben daar de afgelopen jaren baat bij gehad.
Dat leverde Markx veel dankbetuigingen op, zoals deze:
“Gegeven mijn positie was het van belang iemand te kunnen raadplegen die, als autoriteit in zijn professie en bijzondere persoonlijkheid, op een onafhankelijke en vertrouwensvolle wijze richting kon geven aan het ontrafelen van persoonlijke dilemma’s en omstandigheden. De wijze waarop dat gebeurde, maakte dat ik zonder uitzondering na ieder gesprek met energie en vertrouwen de deur uitstapte.”
Oscar Markx ontwikkelt een veilige en voldoende vertrouwde relatie met de gecoachte persoon/personen, die het hen mogelijk maakt daadwerkelijk nieuwsgierig te worden naar wie ze zijn, in plaats van naar wat ze kunnen. Want, zegt hij, je bent zelf het instrument, je moet achter je eigen coulissen kijken. Je kunt, met andere woorden, wel de beste professional zijn, maar hoe ga je als persoon om met je machtspositie?
Markx zoekt naar het verhaal achter het verhaal, naar de rode draad in iemands geschiedenis, naar blinde vlekken die iemands effectief functioneren in de weg staan en naar de werkelijke redenen waarom iemand niet in staat is een transitie door te maken. Als coach gaat hij daarbij aan ‘de gezonde kant’ zitten, met als oogmerk zijn gesprekspartners zo goed mogelijk te laten presteren op een manier die voor henzelf en de omgeving plezierig is. Iemands kwaliteiten moeten tot hun recht komen, zegt hij, zonder krampachtig tekortkomingen te verbergen.
Werkwijze
Markx wordt graag in een vroeg stadium betrokken: coachen, meent hij, heeft het meeste zin als er nog geen concrete problemen zijn. Hij werkt liever niet vanuit de vraag ‘Wat zijn de klachten?’, maar geeft de voorkeur aan het uitgangspunt ‘Wat kunnen we bereiken?’
In de aanloop van het traject voert Oscar Markx één of twee kennismakingsgesprekken, die tot doel hebben de werkelijke coachvraag boven water te krijgen – een vraag die niet altijd meteen helder is. De mensen komen niet bij hem, zegt hij, om te navelstaren, maar willen een snelle en degelijke aanpak, zeker als de werkgever van de te coachen persoon de opdrachtgever is.
Hij wil snel zicht krijgen op de irrationele en disfunctionele processen die een rol spelen, om dat verworven inzicht te kunnen omzetten in andere vormen van gedrag. Dat kan zowel betrekking hebben op het werk als op de privé-situatie. Hij beschouwt zich wel eens als de vertaler van psychologische processen in gewone mensentaal. Dat is vaak nieuw voor zijn gesprekspartners, soms pijnlijk, maar vrijwel altijd betekenisvol. En het schept helderheid. Markx is direct en noemt dingen bij hun naam.
Eén gesprekspartner schreef:
“ De rol of opdracht van Oscar is het beste te omschrijven als mij de juiste reflectie te geven op mijn handelen en mijn gevoelens, om zodoende te voorkomen dat ikzelf als persoon vastloop of klem kom te zitten tussen krachten die nu eenmaal los komen bij grote veranderingsprocessen. Ik ervaar zeer regelmatig de noodzaak en het nut van de coaching in mijn dagelijks functioneren.”
In het algemeen voert hij vijf tot tien gesprekken, aanvankelijk eens per drie, vier weken, later met wat ruimere tussenpozen, wat de gecoachte persoon de ruimte geeft inzichten te laten doordringen en het ‘huiswerk’ in praktijk te brengen. Afhankelijk van de probleemstelling is het soms noodzakelijk meer dan tien sessies te houden. Die gesprekken, bij hem thuis of buiten de deur, duren anderhalf uur, wat de cliënt rust geeft en compact genoeg is om geen meerwaarde te verliezen.
Markx wil wel dat er ‘iets’ ontstaat, maar heeft de ervaring dat de meeste mensen zeer gemotiveerd zijn om hun (leiderschaps)vaardigheden aan te scherpen. Zijn gesprekken gaan over leiding geven, over communicatieve kwaliteiten, over de omgang met angst en agressie, de capaciteit om alleen te staan, en om processen te sturen. En, ook belangrijk, kan de gecoachte persoon ‘zijn’ mensen het gevoel geven dat ze ertoe doen?
Dit zijn doorgaans één-op-één-contacten, maar Markx treedt daarnaast ook als begeleider van groepen, als mediator en als trainer bij de Stichting Bedrijfskunde.
Hij evalueert tussentijds en aan het einde van een serie gesprekken en hecht veel waarde aan een zorgvuldige afronding, in het besef dat afscheid moet worden genomen van een intensief proces dat niet steeds gemakkelijk is; het kan veel los maken.
In zijn werkzaamheden als mediator werkt Oscar Markx veelal samen met Herman Doeleman, mediator-advocaat. Samen houden zij zich bezig met geschillen waarmee ondernemers en organisaties van professionals (zoals van een ziekenhuis of zorgcentrum) te maken krijgen, met name samenwerkingsgeschillen in beroep en bedrijf.
Was het vroeger enigszins schaamtevol om coaching te zoeken, tegenwoordig voelen mensen het als een investering die het bedrijf in hen doet, zo is zijn ervaring. “Dat is een belangrijke omslag geweest en dat bedrijven er eisen stellen, vind ik volkomen logisch.” Daarbij vertaalt hij de van hem verlangde ‘resultaatgerichte sturing’ bij voorkeur als: afspraak is afspraak.